February 4, 2011

ԱՄԵՆ ԻՆՉ ՓՈՂԻ ՄԱՍԻՆ

Գերտրուդ Ստայն

Փողը մազալու բան է։ Մարդը տարբերվում է կենդանուց փողով։ Կենդանիներն ունեն նույն էմոցիաներն ու ձևերը, ինչ մարդիկ։ Նա ով ունի կենդանի՝ գիտի։ Բայց ոչ մի կենդանի չի կարող հաշվել, և ոչ մի կենդանի չի կարող իմանալ փողի մասին։

Մարդիկ ունակ են հաշվելու, և հաշվում են, ու դա էլ հենց ստիպում է նրանց ունենալ փող։

Եվ քանի դեռ պտտվում է երկրագունդը, կլինեն մարդիկ, ու քանի դեռ կլինեն մարդիկ, նրանք կհաշվեն, և կհաշվեն հենց փող։

Բոլորը միշտ փող են հաշվում։

Թագուհին սրահում հացով մեղր է ուտում, թագավորը հաշվման սենյակում իր փողերն է հաշվում։*

Սա է իրականությունը և խնդիրներն առաջանում են, երբ փողը հաշվում են առանց այն փող համարելու։

Հաշվելը մազալու բան է։

Երբ մեծ խանութ ես մտնում և վաճառասեղանին դրված տեսնում ես ինչ-որ բանի տարբեր տեսակներ, դժվար է պատկերացնել, թե մի հատ ավել, մի հատ պակաս ինչ-որ մեկի համար տարբերություն կաներ։ Երբ տեսնում ես բանկի աշխատողին բացելիս փողով լի դարակը, դժվար է պատկերացնել, թե մի հատ ավել, մի հատ պակաս ինչ-որ մեկի համար տարբերություն կաներ։ Բայց տարբերությունը զգում ես, երբ գնում ես, կամ երբ վերցնում ես, կամ երբ վաճառում ես, կամ էլ երբ սխալմամբ ուրիշին ես տալիս։ Իհարկե զգում ես տարբերությունը։ Իսկ կառավարությունը, դե կառավարությունը հենց այդպես էլ անում է. չի պատկերացնում, որ մի հատ ավել, մի հատ պակասը որևէ մեկի համար տարբերություն է անում, երբ կա այդքան շատ։ Ծիծաղելի է, երբ ինչ-որ բան ես գնում, այն կարող է արժենալ չորս դոլար հիսունհինգ սենթ կամ չորս հարյուր ութսունինը դոլար և այլն, բայց երբ կառավարությունը փող է դնում քվեարկության, գումարը միշտ ճիշտ է լինում։ Մեկ կամ հինգ կամ տասնհինգ կամ երեսունվեց ավել կամ պակաս՝ ոչ մի տարբերություն։ Երբ հարցը հասնում է միլիարդների, միևնույն է տարբերություն չկա՝ տասնհինգ թե քսանհինգ թե երեսունվեց ավել կամ պակաս։ Դե սրա մասին պետք է բոլորս մտածենք, քանի որ երբ այն ստեղծվում է, այն ստացվում է տարբեր տեսակի պատահական կենտ թվերից. բոլոր նրանք ովքեր հարկ են վճարում գիտեն, ու տարբերությունը մեծ է։

Բոլոր այս պատահական կենտ փողերը գնում են քվեարկության դրվող ճիշտ գումար ստանալու համար, բայց արդյոք գնո՞ւմ են։ Քվեարկության ճիշտ են դրվում, բայց հավաքվում են արտասովոր պատահական ձևերով։ Սրա մասին պետք է բոլորս մտածենք։

* Մեջբերում է 18րդ դարի անգլիական մանկական երգի խոսքերը (տե՛ս "Sing a Song of Sixpence")։


"All About Money" by Gertrude Stein.

Ստայնի փողի մասին ակնարկների շարքից, տպագրվել է 1936ի հունիսից հոկտեմբեր ամիսներին, Saturday Evening Post թերթում։ Անգլերենից թարգմանեց Շ. Ավագյանը։

No comments:

Post a Comment